Leren dat maatschappelijk werkt

Maatschappelijk werkers hebben een beroep met een belangrijke missie. Zij helpen mensen zich beter te handhaven in de samenleving. Hiervoor hebben zij een krachtige beroepsidentiteit nodig. Die stelt hen in staat zelfbewust en vakkundig te reageren op eisen die worden gesteld. Deze eisen zijn vaak spanningsvol. De wethouder wil dat de maatschappelijk werker met een open vizier 'er op af gaat'; de zorgverzekeraar eist een wetenschappelijk bewezen aanpak; de manager verlangt bureaucratische discipline en de cliënt zelf verwacht behartiging van zijn belangen. Het is een hele kunst om met deze tegenstrijdige eisen om te gaan. Dat geldt zeker in een tijd van economische crisis en bezuinigingen. Versterking van de eigen beroepsidentiteit is nu hard nodig.

In dit onderzoek laat Lies Schilder zien dat deze versterking mogelijk wordt door middel van leerprocessen op en rond de werkplek. Zij beschrijft kenmerken van deze leerprocessen en voorwaarden om ze te organiseren. Enerzijds leren maatschappelijk werkers hierdoor hun beroepsstandaarden te gebruiken. Anderzijds leren ze van hun eigen ervaringen. Door de nabijheid van de werkplek zijn problemen uit de dagelijkse praktijk direct 'voorhanden' als leerpunten. Nadeel is dat deze problemen de leerprocessen ook 'besmetten'. In de organisatie van de leerprocessen is dit een aandachtspunt. Twee actuele spanningsvelden worden in het onderzoek specifiek belicht. Deze betreffen de spanning tussen wetenschappelijke kennis en ervaringskennis en de spanning tussen professionals en managers.

Dit boek geeft handreikingen voor de inrichting en organisatie van deze 'identiteitsversterkende' leerprocessen. Eén daarvan luidt dat het beroepsperspectief verplichtend in de leerprocessen wordt georganiseerd. Dat stimuleert dat maatschappelijk werkers hun missie overeind houden ondanks de druk van het dagelijkse werk. Dit boek is relevant voor iedereen die wetenschappelijk of praktisch is geïnteresseerd in beroepsontwikkeling van maatschappelijk werkers en andere professionals in veeleisende, 'spannende', omgevingen.

Lies Schilder is 'van huis uit´ maatschappelijk werker en heeft jarenlang les gegeven en onderzoek gedaan. Zij is nu directeur van de NVMW, de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers.