Denken als ambacht

Onze universiteiten zijn bedrijven geworden. Natuurlijk
is een zekere bedrijfsmatigheid in het functioneren van
dergelijke kostbare en omvangrijke instellingen wenselijk,
maar ze moet niet de inhoud van het werk aantasten.
Onbedoeld gebeurt dat wel: zowel in het onderwijs als
in het onderzoek zijn bedrijfsmatige en bureaucratische
principes geïnstalleerd die van invloed zijn op de keuzes
die bestuurders en wetenschappelijk medewerkers maken,
zonder dat hierover een open discussie gevoerd wordt.
De onvrede hierover laaide de afgelopen vijfentwintig
jaar telkenmale op: studenten en stafleden vragen om
meer openheid en meer zeggenschap over hun eigen
werk. In hun ogen is de maatschappelijke functie van de
universiteit meer dan een schakel te zijn in de 'kenniseconomie'.
Het gaat om onafhankelijk denken en onderzoeken,
betrokken maar met distantie. De universiteiten
hebben bij uitstek tot taak hun studenten zo te vormen
dat ze hiertoe goed in staat zijn en aldus een volwaardige
maatschappelijke bijdrage kunnen leveren. Hoe creëer je
bij studenten een wetenschappelijke houding?

Ruud Abma is cultuurpsycholoog en wetenschapshistoricus.
Hij is verbonden aan het Descartes Centrum
voor Wetenschapsgeschiedenis en Wetenschapsfilosofie
van de Universiteit Utrecht. Hij publiceerde over de
geschiedenis van psychologie en psychiatrie, over de
filosofie van de sociale wetenschappen, en over disciplinevorming
en interdisciplinariteit binnen de wetenschap.