Het laatste woord

Diepgaande filosofische reflectie op het dogmatisme, het apodictische denken en de ‘macht van het woord’

Wie niet namens het hogere kan spreken, verliest geloofwaardigheid. In Het laatste woord laat filosoof René ten Bos zien dat onze seculiere samenleving alternatieven voor God gevonden heeft. We spreken niet langer in Zijn naam, maar in naam van Gezondheid, Waarheid, Rechtvaardigheid, Efficiency en recentelijk ook Duurzaamheid. Daarmee is een nieuwe vorm van dogmatiek in de wereld gekomen die geen tegenspraak duldt en die altijd het laatste woord opeist.

Voor de overgrote meerderheid lopen mensen maar al te graag in het gareel. Het biedt structuur, verheffing en betekenis. Wie enigszins twijfelt aan de heersende dogma’s wordt direct weggezet als ‘idioot’. Ten Bos onderwerpt de trouw aan dogmatiek aan een diepgravende filosofische analyse. Daarbij verliest hij de waarde van het volgen van dogma’s nooit uit het oog, maar hij benadrukt ook het belang van de ‘idioten’, die openlijk durven te twijfelen aan zekerheden. Misschien zijn ze wel niet zo gek als menigeen geneigd is te denken?

René ten Bos (1959) is hoogleraar filosofie en voormalig Denker des Vaderlands (2017-2019). Van zijn hand verschenen bij Boom onder meer Water (2014, genomineerd voor de ECI Literatuurprijs), Bureaucratie is een inktvis (2015, winnaar Socratesbeker 2016), Dwalen in het antropoceen (2017) en Meteosofie (2021).